Kela ja sámediggi movttiidahttet sámegielagiid geavahit iežaset gielat bálvalusaid
Kela ja sámediggi ráđđádallet Kela sámegielat bálvalusaid ovddideamis Anáris bearjadaga 5.5. Ráđđádallamiid áššelisttus leat sámegielagiid áššedikšun ja veajuiduhttima ovddideapmi. Lassin suokkardallat ovttas vugiid movttiidahttit áššehasaid geavahit iežaset gielat bálvalusaid.
Kela ovddida sámegielat bálvalusaidis sámegiellalága ja sámedikkiin čulbmojuvvon ovttasbargosoahpamuša mielde. Ovddidanbarggu bohtosiid čuovvut jahkásaš ovttasbargoráđđádallamiin. Dán jagaš ovttasbargoráđđádallamiid doallat sámekulturguovddáš Sajosis Anáris bearjadaga 5.5.2023.
Ovttasbargoráđđádallamiid áššelisttus leat dán háve sámegielagiid áššedikšun Kelas ja sámegielagiid veajuiduhttima ovddideapmi. Sámegielat bálvalusaid geavaheami dárkut sihke áššedikšuma statistihkaid vuođul ja sámegielat áššehasaid sierradárbbuid bokte.
Kela mihttomearrin alla dását ja kultuvrralaš sámegielat bálvalus
Kela neahttasiidduin ja brošyrain muitaluvvo Kela bálvalusaid birra ja ovdduin iešguđetlágan eallindiliid oktavuođas maiddái golmmain sámegielain. Sámegielat áššehas sáhttá jo ohcat máŋggaid Kela ovdduid iežas gielat skoviin. Áššehasbálvalusa oažžu dál davvisáme- ja nuortalašgillii ja dárbbu mielde dulkoma bokte maiddái anárašgillii.
– Min mihttomearrin lea, ahte maiddái sámegielat áššehasat ožžot Kelas áššiid divššodettiin erenomáš buori áššehasvásáhusa, dadjá Kela váldegottálaš áššehasbálvalusaid hoavda Sari Hänninen, guhte oassálastá ráđđádallamiidda báikki alde Anáris.
Kela viggá giddet fuomášumi maiddái sámegielat bálvalusaid kultuvrralašvuhtii. Jagiin 2021–2022 Kela ordnii Mii ovttas -bargobájiid, maid mihttomearrin lei sámegielat bálvalusa ovddideapmi. Bargobájiin šattai Mii ovttas -fierpmádat, mii lea virgeoapmahaččaide oktasaš ja sámediggi koordinere dan. Dan oktavuođas ovddasteaddjit almmolaš hálddahusa sierra doaibmasurggiin sáhttet ovttas ovddidit sámegielat bálvalusaidis.
Sámegielagiid veajuiduhttin ovddiduvvo ovttasbarggus dutkiiguin
Kela ja sámediggi ságastallet Anára deaivvadeamis maiddái sámegielagiidda oaivvilduvvon veajuiduhttima ovddideamis. Kela ordne jahkásaččat muhtun veajuiduhttinkurssaid sierra sámegielagiidda. Sámegielat áššehas sáhttá oažžut dulkoma maiddái eará veajuiduhttimiidda, maid Kela ordne, jos háliida. Eaktun lea goittotge, ahte dulka gávdno. Veajuiduhttin beroštahttá sámegielagiid, muhto seammás sii vásihit, ahte daid ollašuhttinvuohkái laktásit ollu hástalusat.
Kela ja Sámedikki ráđđádallamis miessemánus 2022 gieđahallojuvvoi sámiide fállojuvvon veajuiduhttinbálvalusaid dálá dilli ja gávnnahuvvui, ahte lea dárbu buvttadit bálvalusaid eanet kultuvrralaš vugiin. Kela dutkanjoavku lea álggahan prošeavtta, mas čielggaduvvo dárkilabbot sámegielagiid vásáhusat Kela veajuiduhttimis. Prošeavtta mielde Kela sáhttá ovddidit veajuiduhttimii beassama ja dan ollašuhttinvugiid. Čielggadanprošeakta lea ožžon searvvušlaš miehtama sámedikkis.
Kela ja sámediggi movttiidahttet iskat sámegielat bálvalusaid
Sámegielagat geavahit iežaset gielat bálvalusaid oalle unnán vaikko daid fállan lassána. Kela ja sámediggi vigget ovttas movttiidahttit sámegielagiid oahpásnuvvat fállojuvvon sámegielat bálvalusaide ja geavahit daid.
– Lea dehálaš čájehit, ahte sámegielat bálvalusaid háliidit geavahit ja dáidda lea duođalaš dárbu. Jáhkán, ahte dat nanne lágas dorvvastuvvon bálvalusaid sajádaga ja lasiha dáhtu ovddidit daid. Vásáhusa, maid leat boahtán sámegielat bálvalusaid geavaheamis, leat maiddái mávssolaččat bálvalusaid ovddideami geahččanguovllus, dadjá sámedikki I várreságajođiheaddji Anni Koivisto.
Sámedikki oainnu mielde sámeálbmot ii leat oahppan dikšut áššiid sámegillii virgeoapmahaččaiguin, ja dan dihte movttiideapmi sámegielat áššedikšumii dárbbašuvvo. Sámedikki mielde sámegielaid geavahanvejolašvuođaid viiddideapmi virgeoapmahaččaiguin áššedikšumii lea dehálaš gielaid ealaskasvuođa dáfus.