Mo boađut váikkuhit ássandoarjagii? | Davvisámegiella | KelaMana sisdollui

Mo boađut váikkuhit ássandoarjagii?

Vuođđoiežasvástu

Ovdal go loahpalaš ássandoarjja lea dieđus, ássangoluin geahpeduvvo vuođđoiežasvástu. Vuođđoiežasvásttu mearrái váikkuhit

  • borramušgácci ollesolbmuid ja mánáid mearri
  • borramušgácci bruttoboađut mánotbajis.

Bruttoboađut leat boađut, main ii leat gessojuvvon vearru.

Mađi stuorat boađut leat, dađi stuorat lea iežasvástuoassi. Jos boađut leat hui smávvát, vuođđoiežasvástu ii leat ollenge.

Boađut

Ássandoarjaga mearrái váikkuhit

  • dienasboađut (ovdamearkan bálkáboahtu)
  • kapitálaboađut (ovdamearkan láigoboađut ja seasttuid reanttut)
  • máŋggat sosiáladoarjagat (ovdamearkan bargomárkandoarjja, oahpporuhta, ealáhagat ja buohcuvuođabeaiveruhta).

Ássandoarjaga mearrái eai váikkut

  • dihto sosiáladoarjagat (ovdamearkka dihte áigáiboahtindoarjja, mánnálassi, oahpporuđa fuolaheaddjibajádus dahje oapmahašdikšundoarjja)
  • oahppoloatna
  • borramušgácci vuolleahkásaš máná boađut
  • deivvolaš boađut (ovdamearkka dihte árbi dahje skeaŋka).

Galggat almmuhit buot boađuidat ássandoarjjaohcamušas.

Kela oažžu dieđuid bargoboađuin maiddái boahtoregistaris.

Muitte almmuhit Kelai, jos du boađut lassánit dahje geahppánit.

Loga lasi boađuid váikkuhusas ássandoarjagii (suomagillii).

Mo doarjaga mearri rehkenastojuvvo?

Ássandoarjja rehkenastojuvvo ná:

Ássangoluin geahpeduvvo vuos vuođđoiežasvástooassi. Ássandoarjja lea 70 proseantta báhcán supmis.

Sáhtát ieš árvvoštallat rehkenastiin, man olu oaččut ássandoarjaga (suomagillii).

Ovdamearka

Jovnna ássá okto Turkus láigovisttis. Vistti láigu lea 700 euro mánotbajis. Jovnna sisaboahtun lea oahpporuhta, mii lea 279,38 euro mánotbajis. Danin go Jovnna boađut leat nu smávvát, vuođđoiežasvástu ii leat.

Jovnna ássangollun sáhttá dohkkehit eanemustá 447 euro mánotbajis. Ássandoarjaga mearri rehkenasto eanemusássangoluid mielde. Dat ii rehkenastojuvvo Jovnna máksán láiggu dahjege 700 euro vuođul.

Jovnna ássandoarjja lea 80 proseantta eanemusássangoluin nappo 447 euro x 0,70 = 312,90 euro mánotbajis.

Jovnna máksá ássamis ieš 387,10 euro mánotbajis (700 euro – 312,90 euro = 387,10 euro).

Siidu beaiváduvvon 2.7.2024